Hi Readers Blog is Available in English as well as Marathi language.
Myself Dr.Shilpak Sadgune M.S.(Ayurveda)
Practicing Ayurveda since 6 yrs
Professor in Ayurvedic college and working as a Ayurvedic proctologist since 6 yrs
Attended various Ayurvedic Seminar, delivered several number of lectures.
Participated in various social activities,worked in Rural areas .
Participated in various social activities,worked in Rural areas .
Worked as a Resident in Renowned Cardiac Hospital
Served in emergencies of various kind
Consulted several number of patients after this came to conclusion that some of people have very narrow idea regarding "Health", they think that mere physical fitness is Health.
l am writing this blog for the first time and want to share some information as well my personal view with you regarding Health and Fitness.
In today's blog with the help of day to day examples we will discuss what's health and why it's important to maintain health.
I think we can maintain Health only after knowing what it is exactly.
First of all we will see what is health according to WHO,
Health: As officially defined by the World Health Organization, a state of complete physical, mental and social well-being, not merely the absence of disease or infirmity.
Health: As officially defined by the World Health Organization, a state of complete physical, mental and social well-being, not merely the absence of disease or infirmity.
Swasth Individuals definition given in Ayurvedic text is
समदोष; समाग्निश्च समधातुमलक्रिय; प्रसन्नात्मेन्द्रियमना; स्वस्थ इत्यभिधीयते -
सुश्रुत सूत्रस्थान 15
Ayurveda considered-
*Three Doshas (namely wata,pitta,kapha)
*Agni ( Basic digestive fire as well force required to maintain proper functioning of all body parts I.e.Dhatwagni )
*Sapta Dhatu (Ras, Rakta, Mamsa, Meda, Asthi, Majja, Shukra)
*Three mala (Urine, Stool, Sweat)
*Atma ( Different entity than Man which we will cover seperately in forthcoming discussions)
*Indriya (Karmendriyas 5 and Dnyanedriyas 5)
*Man
Proper functioning of all Dosha, Dhatu,Mala and prasannatva of Atma, Indriya and Man will be considered as state of health according to Ayurveda.
सुश्रुत सूत्रस्थान 15
Ayurveda considered-
*Three Doshas (namely wata,pitta,kapha)
*Agni ( Basic digestive fire as well force required to maintain proper functioning of all body parts I.e.Dhatwagni )
*Sapta Dhatu (Ras, Rakta, Mamsa, Meda, Asthi, Majja, Shukra)
*Three mala (Urine, Stool, Sweat)
*Atma ( Different entity than Man which we will cover seperately in forthcoming discussions)
*Indriya (Karmendriyas 5 and Dnyanedriyas 5)
*Man
Proper functioning of all Dosha, Dhatu,Mala and prasannatva of Atma, Indriya and Man will be considered as state of health according to Ayurveda.
In both the above mentioned definition, it is clear that just maintaining your weight in some desired ratios can't be labelled as a state of health
Of course it's important to maintain proper weight but it's not a sole criteria to define health.
Person with good physique can develop mental illness, can have problems in social interaction.
That is why as mentioned in WHO definition as well in Ayurvedic text it's important to maintain proper state of equilibrium in all areas of life .
Let's take example of 1 mala and it's connection with Mind. If we don't have proper evacuation of formed stool in morning, then our concentration level will not be the same. Same thing will happen with Urine urge, so All this things (Physical,Mental,Social) are interlinked and we should have equilibrium in all of them.
Because if we are going to leave one thing to adjust other thing then we can lose harmony.
To reduce/gain weight ( i.e. to gain Physical fitness) if we are compromising our mental health by reducing sleep or getting anxious, then we are losing equilibrium.
So in upcoming topics we will discuss various methods of preserving health by doing day today activities in proper manner and will try to explore ancient wisdom and it's contemporary application.
We will also discuss do's (Pathya) and don'ts (Apathya) in various disease conditions and some common treatments in simplified manner. So stay tuned......
नमस्कार वाचकांनो
मी डॉ.शिल्पक सद्गुणे एम.एस. (आयुर्वेद)
आयुर्वेदिक महाविद्यालयात प्राध्यापक आहे
आणि 6 वर्षापासून आयुर्वेदिक प्रॉक्टोलॉजिस्ट म्हणून काम करत आहेत
आणि 6 वर्षापासून आयुर्वेदिक प्रॉक्टोलॉजिस्ट म्हणून काम करत आहेत
विविध आयुर्वेदिक सेमिनारमध्ये उपस्थिती, अनेक व्याख्याने दिली.
ग्रामीण भागात कार्य केलेल्या विविध सामाजिक उपक्रमांमध्ये भाग घेतला.
नामांकित कार्डियाक हॉस्पिटलमध्ये रहिवासी डॉक्टर म्हणून काम केले आहे
विविध प्रकारच्या आपत्कालीन परिस्थितीत सेवा दिली आहे
"आरोग्य" विषयी काही लोकांची अत्यंत संकुचित कल्पना आहे असा निष्कर्ष पुढे आल्यानंतर बर्‍याच रूग्णांशी संपर्क साधला, त्यांना असे वाटते की केवळ शारीरिक स्वास्थ्य म्हणजे आरोग्य होय.
ग्रामीण भागात कार्य केलेल्या विविध सामाजिक उपक्रमांमध्ये भाग घेतला.
नामांकित कार्डियाक हॉस्पिटलमध्ये रहिवासी डॉक्टर म्हणून काम केले आहे
विविध प्रकारच्या आपत्कालीन परिस्थितीत सेवा दिली आहे
"आरोग्य" विषयी काही लोकांची अत्यंत संकुचित कल्पना आहे असा निष्कर्ष पुढे आल्यानंतर बर्‍याच रूग्णांशी संपर्क साधला, त्यांना असे वाटते की केवळ शारीरिक स्वास्थ्य म्हणजे आरोग्य होय.
मी हा ब्लॉग प्रथमच लिहित आहे आरोग्य आणि फिटनेससंबंधी काही माहिती तसेच माझे वैयक्तिक मत आपल्या समोर व्यक्त करू इच्छित आहे.
आजच्या ब्लॉगमध्ये दररोजच्या उदाहरणांच्या मदतीने आम्ही आरोग्य काय आहे आणि आरोग्य राखणे महत्वाचे का आहे यावर चर्चा करू.
मला वाटते की आरोग्य नक्की काय आहे हे जाणून घेतल्यानंतरच आपण आरोग्य राखू शकतो.
सर्व प्रथम आपण डब्ल्यूएचओच्या मते आरोग्य काय आहे ते पाहू.
आरोग्य: वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशनने अधिकृतपणे परिभाषित केल्यानुसार, केवळ रोग किंवा अशक्तपणाची अनुपस्थिती नव्हे तर संपूर्ण शारीरिक, मानसिक आणि सामाजिक कल्याणकारी स्थिती म्हणजे आरोग्य आहे.
आरोग्य: वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशनने अधिकृतपणे परिभाषित केल्यानुसार, केवळ रोग किंवा अशक्तपणाची अनुपस्थिती नव्हे तर संपूर्ण शारीरिक, मानसिक आणि सामाजिक कल्याणकारी स्थिती म्हणजे आरोग्य आहे.
आयुर्वेदिक दृष्ट्या दिलेली स्वतंत्र व्याख्या
समदोष; समाग्निश्च समधातुमलक्रिय;
समदोष; समाग्निश्च समधातुमलक्रिय;
प्रसन्नात्मेन्द्रियमना; स्वस्थ इत्यभिधीयते -
सुश्रुत सूत्रस्थान 15
आयुर्वेदाने खालील प्रमाणे मानले-
* तीन दोष (वात, पित्त, कफ)
* अग्नि (मूलभूत पाचक अग्नि व शरीरातील सर्व घटक निर्मितीसाठी आवश्यक अग्नि)
* सप्त धातू (रस, रक्त, मास, मेद, अस्थि, मज्जा, शुक्र)
* तीन मल(लघवी, मल, घाम)
आत्मा (मनापेक्षा भिन्न भिन्न अस्तित्व ज्यास आपण आगामी चर्चेमध्ये वेगळ्या प्रकारे कव्हर करू)
* इंद्रिया (कर्मेंद्रिया ५आणि ज्ञानेंद्रिय५)
* मन
आयुर्वेदा नुसार आत्मा, इंद्रीय आणि मन प्रसन्नत्व आणि या दोषा, धातू, मल यांचे योग्य कार्य करणे आरोग्याच्या स्थितीचे प्रतीक मानले जाईल.
सुश्रुत सूत्रस्थान 15
आयुर्वेदाने खालील प्रमाणे मानले-
* तीन दोष (वात, पित्त, कफ)
* अग्नि (मूलभूत पाचक अग्नि व शरीरातील सर्व घटक निर्मितीसाठी आवश्यक अग्नि)
* सप्त धातू (रस, रक्त, मास, मेद, अस्थि, मज्जा, शुक्र)
* तीन मल(लघवी, मल, घाम)
आत्मा (मनापेक्षा भिन्न भिन्न अस्तित्व ज्यास आपण आगामी चर्चेमध्ये वेगळ्या प्रकारे कव्हर करू)
* इंद्रिया (कर्मेंद्रिया ५आणि ज्ञानेंद्रिय५)
* मन
आयुर्वेदा नुसार आत्मा, इंद्रीय आणि मन प्रसन्नत्व आणि या दोषा, धातू, मल यांचे योग्य कार्य करणे आरोग्याच्या स्थितीचे प्रतीक मानले जाईल.
वर नमूद केलेल्या दोन्ही परिभाषांमध्ये हे स्पष्ट आहे की काही वांछित प्रमाणात तुमचे वजन राखणे हे आरोग्याच्या स्थितीचे लेबल असू शकत नाही.
नक्कीच योग्य वजन राखणे महत्वाचे आहे परंतु आरोग्याची व्याख्या करण्याचा हा एकमात्र निकष नाही.
चांगल्या प्रतीचे शारीर असणाऱ्या व्यक्ती मानसिक आजार विकसित करू शकतात, त्यांना सामाजिक संवादामध्ये अडचणी येऊ शकतात.
म्हणूनच डब्ल्यूएचओच्या परिभाषेत तसेच आयुर्वेदिक ग्रंथांमध्ये नमूद केल्यानुसार जीवनातील सर्व क्षेत्रात संतुलित स्थिती राखणे महत्वाचे आहे.
चला 1 मलाचे उदाहरण घेऊ आणि ते मनाशी कसेजोडले गेले ते समजून घेऊ. जर आपणास सकाळी शौचास योग्यरित्या झाले नसेल तर आपल्याला एकाग्रता साधता येणार नाही. मूत्रावरोध केला तरी असेच होईल, म्हणून या सर्व गोष्टी (शारीरिक, मानसिक, सामाजिक) एकमेकांशी संलग्न आहेत आणि त्या सर्वांमध्ये आपल्याला समतोल राखणे आवश्यक आहे.
कारण जर आपण दुसरी गोष्ट समायोजित करण्यासाठी एखादी गोष्ट सोडत राहिलो तर आपण सुसंवाद गमावू शकतो.
वजन कमी / वाढवणे (म्हणजे शारीरिक तंदुरुस्ती मिळवणे) यासाठी जर आपण झोप कमी करून किंवा चिंताग्रस्त होऊन आपल्या मानसिक आरोग्याशी तडजोड करीत असाल तर आपण संतुलन गमावत आहोत.
म्हणून आगामी ब्लॉगमध्ये आम्ही आजच्या दिवसात योग्य पद्धतीने कार्य करुन आरोग्य जपण्याच्या विविध पद्धतींबद्दल चर्चा करू आणि प्राचीन आयुर्वेदिक पद्धतींचा शोध घेण्याचा प्रयत्न करू आणि ते आत्ताच्या परिस्थितीत कसे प्रयोगात आणले जाऊ शकते त्याचा विचार करू.
आम्ही रोगाच्या वेगवेगळ्या परिस्थितींमध्ये आणि काही सामान्य उपचारांबद्दल सोप्या पद्धतीने वर्णन करू व त्याच प्रकारे काही रोगा मधील पथ्य-अपथ्य यां बद्दलचा विचार मांडू ......
